ROZWÓD Z ORZECZENIEM WYŁĄCZNEJ WINY DRUGIEGO MAŁŻONKA

Jednym z rozstrzygnięć podczas toczącego się postępowania rozwodowego jest rozwiązanie związku małżeńskiego z wyłącznej winy jednego z małżonków. Tego typu postępowania trwają zdecydowanie dłużej niż postępowania o rozwód bez orzekania o winie. Wymagają bowiem większej inicjatywy dowodowej osoby, która chce wykazać, iż drugi małżonek jest winny rozkładu pożycia małżeńskiego.

Co można uzyskać, gdy w postępowaniu sądowym zostanie ustalone, że winę za rozpad małżeństwa ponosi tylko jedna strona?

Zacznijmy od początku.

Czym jest wina rozkładu pożycia małżeńskiego?

Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Warszawie w Wyroku z dnia 6 czerwca 2018 roku za sygn. akt I ACa 1618/17: „Zgodnie z treścią art. 57 § 1 k.r.o. sąd jest zobligowany do ustalenia, które z małżonków ponosi winę za rozkład pożycia. Orzekając w przedmiocie winy, sąd winien ustalić czy występuje sprzeczność zachowania się albo postępowania małżonka z normami prawnymi lub zasadami współżycia, określającymi obowiązki małżonków, a sprzeczności tej towarzyszy umyślność lub niedbalstwo tegoż małżonka. Nadto między takim zachowaniem się lub postępowaniem małżonka, a powstałym rozkładem pożycia małżeńskiego musi istnieć związek przyczynowy. Wskazówką dla określenia obowiązków małżeńskich jest art. 23 k.r.o., z którego wynika, iż małżonkowie mają równe prawa i obowiązki w małżeństwie oraz, że są obowiązani do wspólnego pożycia, do wzajemnej pomocy i wierności oraz do współdziałania dla dobra rodziny, którą przez swój związek założyli. Jeśli ich niewłaściwe zachowanie stało się przyczyną rozkładu pożycia, ponoszą tego skutki w postaci możliwości przypisania im winy rozkładu.”

Co istotne, nie ma zamkniętego katalogu przyczyn, które prowadzą do orzeczenia winy w rozpadzie pożycia małżeńskiego. Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie zawiera bowiem katalogu „zachowań”, które sąd uzna, iż jeden z małżonków dopuścił się nagannego zachowania, skutkującego orzeczeniem o wyłącznej winie rozpadu pożycia. Zatem, każdy przypadek musi zostać oceniony indywidualnie, a dane „zachowanie” musi pozostawać w związku przyczynowo – skutkowym z rozpadem małżeństwa. Najczęściej do orzeczenia rozwodu z wyłącznej winy jednego z małżonków dochodzi w przypadku przemocy fizycznej bądź psychicznej, zdrady emocjonalnej lub fizycznej, różnego rodzaju nałogów, czy niezaspokajaniu podstawowych potrzeb rodziny/ zaniedbywaniem rodziny.

Co daje rozwód z orzeczeniem o winie?

Zgodnie z art. 60§ 2 k.r.o., jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.

Mając powyższy przepis na względzie, wskazać należy, że przesłanką obowiązku alimentacyjnego jest istotne pogorszenie się sytuacji materialnej małżonka niewinnego. Wykładnia powyższej przesłanki powinna polegać na porównaniu każdorazowej sytuacji materialnej niewinnego małżonka z położeniem, które istniałoby w sytuacji, gdyby rozwód nie został w ogóle orzeczony, a małżonkowie kontynuowaliby wspólne pożycie. Natomiast przez pojęcie sytuacji materialnej należy rozumieć „stosunek ilości środków potrzebnych do zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, do ilości środków, jakimi w rzeczywistości małżonek niewinny może rozporządzać”.

Dodatkowo wskazać należy, że obowiązek alimentacyjny oparty na wyżej opisanej przesłance – jest nieograniczony w czasie.

Okoliczności uzasadniające zasądzenie alimentów na podstawie art. 60§2 k.r.o.

Takimi okolicznościami uzasadniającymi zasądzenie alimentów od małżonka uznanego za wyłącznie winnego rozkładu pożycia małżeńskiego mogą być m.in. długotrwałość pożycia małżeńskiego, osobiste starania niewinnego małżonka o wychowanie dzieci stron, podeszły wiek, zły stan zdrowia bądź wkład pracy w prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego – powodujące brak realnej możliwości wyrównania negatywnych skutków rozwodu własnymi siłami i możliwościami małżonka niewinnego.

W tym miejscu należy podkreślić, że przyczyną nieuwzględnienia powództwa o alimenty może być uporczywe dążenie małżonka niewinnego do życia na koszt drugiego partnera życiowego, który jest wyłącznie winny rozkładu pożycia na przykład poprzez niepodejmowanie pracy, w sytuacji posiadania odpowiedniego wykształcenia, dobrego stanu zdrowia, sytuacji życiowej bądź też umyślne, zawinione zachowanie, które doprowadziło do popadnięcia w niedostatek małżonka niewinnego.

Jak udowodnić wyłączną winę drugiego małżonka?

Jeśli wnosisz pozew o rozwód z orzekaniem o winie, musisz mieć na względzie fakt, iż sąd będzie zobowiązany ustalić – czy i kto ponosi winę za rozkład pożycia małżeńskiego. Jeśli jednak zdecydujesz się na powyższe, aby wykazać wyłączną winę drugiej strony, konieczne jest dysponowaniem mocnymi dowodami (wydruki z portali społecznościowych, dokumentacja medyczna, notatka policyjna, zeznania świadków itd.). Powyższe postępowanie z pewnością będzie wiązało się z ciężkimi i trudnymi emocjami, związanymi z upublicznianiem przed sądem krzywd, upokorzeń, jakich doznałeś ze strony drugiego małżonka.

Podsumowując, rozwód z orzeczeniem o winie może wpłynąć na decyzję sądu w kwestii ustalenia alimentów pomiędzy byłymi małżonkami. Niemniej, decyzja sądu oparta jest w każdym przypadku na indywidualnych okolicznościach danej sprawy, a wynik procesu uzależniony jest od dowodów, jakie zostały przedstawione sądowi oraz od skuteczności ich argumentacji. Z uwagi na powyższe, ważne jest, aby do sprawy przygotować się w odpowiedni sposób.

Na koniec, wskazać należy, iż wbrew powszechnemu wyobrażeniu, kwestia orzeczenia winy przy rozwodzie nie przekłada się na sprawę o podział majątku.

W razie jakichkolwiek pytań w zakresie pomocy przy podjęciu decyzji w przedmiocie rozwodu z orzekaniem o winie, czy też bez orzekania o winie, pozostajemy do Państwa dyspozycji.